Βρέθηκε ναός της Αρτεμης στην ορεινή Αρκαδία

Το ιερό της Αρτέμιδος Λυκοάτιδας, το μοναδικό γνωστό ιερό στην Ελλάδα αφιερωμένο στη θεά με το συγκεκριμένο επιθετικό προσδιορισμό, εντόπισαν κατά τις ανασκαφές τους στην Αρκαδία οι αρχαιολόγοι του Φινλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών, δημιουργώντας νέα δεδομένα στην αρκαδική τοπογραφία.

Το 2006 το Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών άρχισε να ερευνά την περιοχή κοντά στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, στις Αραχαμίτες Αρκαδίας, με τη συστηματική ανασκαφή να ακολουθεί από το 2010 και έπειτα.

Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής εντοπίστηκε μικρό ιερό, που χρονολογείται από τα μέσα του 6ου αιώνα μέχρι τα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ. Επίσης, ήρθε στο φως παραλληλόγραμμο κτίριο της ύστερης ελληνιστικής περιόδου, που φαίνεται ότι ανήκε στο ιερό. Το κτίριο αυτό κατασκευάστηκε στο πρώτο μισό του 2ου αιώνα π.Χ. και καταστράφηκε κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 1ου αιώνα π.Χ.


Οι πιο πρόσφατες έρευνες του Ινστιτούτου επικεντρώθηκαν στο παραλληλόγραμμο κτίριο, προκειμένου να αποσαφηνιστεί η λειτουργία του. Παρόλο που δεν έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα πλήρως τα όρια του κτιρίου, οι αρχαιολόγοι έχουν συμπεράνει ότι είχε μέγεθος 45Χ11 μέτρα. Τα περισσότερα δωμάτια ήταν διαταγμένα σε δύο σειρές που χωρίζονταν από έναν τοίχο με κατεύθυνση από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Εξαίρεση αποτελεί μόνο το δωμάτιο 3 που καταλαμβάνει το δυτικό όριο του οικοδομήματος. Μέχρι σήμερα έχουν ερευνηθεί επτά δωμάτια στο κτίριο.


Τα δωμάτια 1 και 4 συνδέονταν με λουτρικές δραστηριότητες. Το δωμάτιο 1 είναι κυκλικού σχήματος και το πάτωμά του είναι καλυμμένο με κεραμικά πλακίδια. Το νερό απομακρύνεται από το δωμάτιο με σωλήνες νερού προς τα δυτικά, διαμέσου του δωματίου 3. Στα ανατολικά του κυκλικού δωματίου υπάρχει μία κόγχη, που είναι σαφώς διαχωρισμένη από αυτό με κράσπεδο από τερακότα. Στο δωμάτιο 4 αποκαλύφθηκε ένας κλίβανος σε σχήμα σήραγγας για να ζεσταίνει το νερό, που λήγει απότομα κοντά στην κόγχη, όπου πρέπει να τοποθετούνταν τα θεμέλια του άξονα της καμινάδας.


Το δωμάτιο 2 είναι ορθογώνιο και η πρόσβαση γίνεται από τα ανατολικά. Από το δωμάτιο 2 υπήρχε πρόσβαση προς το κυκλικό δωμάτιο, αλλά και ανατροφοδοτούνταν ο φούρνος. Επίσης, στο δωμάτιο 2 εντοπίστηκε ένας παλαιότερος τοίχος παράλληλος με τον τοίχο που χωρίζει το δωμάτιο 2 από το δωμάτιο 3. Στα δυτικά του παλαιότερου τοίχου στο δωμάτιο 2 υπάρχει ένα χαμηλότερο επίπεδο του δαπέδου και φαίνεται να συνεχίζει κάτω από τους τοίχους που χωρίζουν το δωμάτιο 2 από το δωμάτιο 3. Τα ευρήματα από αυτό το επίπεδο του δαπέδου χρονολογούνται από το τέλος του 4ου μέχρι τις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Εξάλλου, περαιτέρω ανασκαφή στο δωμάτιο 4 αποκάλυψε σε χαμηλότερο επίπεδο αγγεία χρονολογημένα στον 3ο αιώνα π.Χ. Όλα τα παραπάνω ευρήματα οδήγησαν τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι το κτίριο είχε χτιστεί επάνω σε ένα παλαιότερο οικοδόμημα του δεύτερου μισού του 4ου αιώνα π.Χ., με παρόμοια λειτουργία.

Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών παρατηρήθηκε, επίσης, ότι τμήμα των κεραμιδιών της οροφής του κτιρίου έφεραν δύο διαφορετικές επιγραφές. Η πρώτη αναφέρει ότι ανήκει στην Αρτέμιδα Λυκοάτιδα. Η δεύτερη φέρει την επιγραφή «Δέσποινας ΑΚ».

Η 'Αρτεμις αναφέρεται μόνο μία φορά με το επίθετο Λυκοάτιδα, στο ιερό της στη μικρή πόλη Λυκόα, γνωστή από την περιγραφή του Παυσανία κατά τη διαδρομή του από τη Μεγαλόπολη μέχρι την κοιλάδα και το βουνό Μαίναλο. Οι παραπάνω επιγραφές που εντοπίστηκαν στο παραλληλόγραμμο οικοδόμημα αποδεικνύουν ότι η πόλη Λυκόα τοποθετούνταν στη θέση «Αγία Παρασκευή». Το γεγονός αυτό ανασυνθέτει και μέρος της αρκαδικής τοπογραφίας, καθώς καταδεικνύει ότι η κοιλάδα των Αραχαμιτών ταυτίζεται με την κοιλάδα του Μαίναλου και το όρος 'Αγιος Ηλίας είναι το αρχαίο βουνό Μαίναλος. Κατά συνέπεια και το μικρό ιερό που έχει εντοπιστεί από τις ανασκαφές του Φινλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών ήταν αφιερωμένο στην Αρτέμιδα Λυκοάτιδα.

Πρέπει, εξάλλου, να σημειωθεί ότι από τα ευρήματα δεν είναι ξεκάθαρη η εικόνα της χρήσης του παραλληλόγραμμου κτιρίου, ωστόσο οι επιγραφές στα κεραμίδια της οροφής και ένα πλήθος θραυσμάτων ειδωλίων καταδεικνύουν ότι το κτίριο συνδεόταν με το ιερό.

Η 27η ετήσια συνάντηση για την παρουσίαση του έργου του Φινλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών θα πραγματοποιηθεί σήμερα, στις 7 μ.μ., στην Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή, στην Αθήνα.

Τις δραστηριότητες του Ινστιτούτου θα παρουσιάσει ο διευθυντής, Μάρτι Λέιβο, ενώ θα ακολουθήσει διάλεξη του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι, Ρίστο Πέκα Πένανεν με θέμα «Οθωμανική λαϊκή μουσική στην Ελλάδα».



ΠΗΓΗ