Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης γεννήθηκε στην Επαρχία της Πάφου (28/2/1938 -13/3/1957). Ήταν το τέταρτο παιδί της οικογένειας του Μιλτιάδη Παλληκαρίδη.
Στο Γυμνάσειο (Λύκειο), εξελίσσεται σ έναν λαμπρό πολυαθλητή που αφιερώνει πολύ χρόνο στην προπόνησή του, αναπτύσσει την ποιητική του δημιουργία και ξυπνούν μέσα του τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα τα οποία πάντα συνδυάζει με τον πόθο για την Ένωση και την αγάπη για την Ελλάδα.
Σε ένα ποίημα του της εποχής, που αργότερα μελοποίησε ο Μάριος Τόκας, γράφει μεταξύ άλλων:
Την Ελλάδα αγαπώ αλλά και σένα
Μ έναν έρωτα μεγάλο, αληθινό
Τα γαλάζιου σου τα μάτια τα θλιμμένα
Τον καθάριο της θυμίζουν ουρανό.
Ενώ το ποιήμα ΗΡΩΩΝ ΜΟΡΦΕΣ τραγουδήθηκε από τον Γιώργο Νταλάρα με τίτλο: "ΚΥΠΡΟΣ ΗΡΩΩΝ ΓΗ"
Πολύ πριν την 1η Απριλίου, ημέρα έναρξης του αγώνα της ΕΟΚΑ, ο Ευαγόρας πρωταγωνιστεί σε διάφορες διαδηλώσεις, κατά των Άγγλων, όπως την 2 Ιουνίου 1953 που θα γινόταν η επίσκεψη της βασίλισσας Ελισάβετ. Στην Αγγλία και σε όλες τις αποικίες γίνονταν προετοιμασίες για το μεγάλο γεγονός.
Στην Πάφο στο "Ιακώβειο Γυμναστήριο" οι Άγγλοι κατεβάζουν την ελληνική σημαία και αναρτούν την βρετανική, γεγονός που εξοργίζει τους μαθητές. Την παραμονή της στέψης, οι Παφίτες οργάνωσαν διαδήλωση με αίτημα να υποσταλεί η αγγλική σημαία και να εκκενωθεί το γήπεδό τους από στρατιώτες και αστυνομικούς.
Επειδή δεν εισακούονται, ο 15χρονος τότε Βαγορής αναρριχάται στον ιστό και κατεβάζει μόνος την αγγλική σημαία. Οι μαθητές και το πλήθος συγκρούονται με την αστυνομία, η οποία ενισχύεται από Τούρκους, η Πάφος όμως έγινε το μόνο μέρος όπου δεν γιορτάστηκε η στέψη.
Αρχίζει ο Ενωτικός Αγώνας της ΕΟΚΑ.
Με την έναρξη του Αγώνα, Ο Παλληκαρίδης δηλώνει "παρών" και αμέσως ορκίζεται μέλος της ΕΟΚΑ. Στις 19 Ιουνίου 1955 συμμετέχει στην ανατίναξη των δικαστηρίων της Πάφου, ενώ στις 17 Νοεμβρίου συλλαμβάνεται για την προσπάθειά του να προστατεύσει συμμαθητή του που είχαν δεμένο και κτυπούσαν δύο Άγγλοι στρατιώτες.
Συμμετείχε σε πάρα πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις, αλλά στις 18 Δεκεμβρίου 1956 συλλαμβάνεται, καθώς μεταφέροντας μαζί με δύο συναγωνιστές του όπλα και τρόφιμα στο βουνό, βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια Αγγλική περίπολο. Οι δύο κατάφεραν να διαφύγουν αλλά ο ίδιος έπεσε στα χέρια του αιμοβόρου εχθρού. Κατηγορήθηκε για κατοχή και διακίνηση οπλισμού ενώ στην δίκη του Ο Παλληκαρίδης δεν άφησε περιθώρια στους δικηγόρους του να τον υπερασπιστούν, αφού παρά τις αντιρρήσεις τους παραδέχτηκε την ενοχή του με τον εξής αξιοθαύμαστο τρόπο:
"Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο".
Όλος ο κόσμος αρχίζει μια γιγαντιαία προσπάθεια να σώσει τον νεαρό μαθητή. Η Ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να αποτρέψει την εκτέλεσή του. Η Κυπριακή αδελφότητα Αθηνών ζητά προσωπική παρέμβαση του βασιλιά Παύλου. Το Ελληνικό Κοινοβούλιο στέλνει τηλεγραφήματα προς την Βουλή των Κοινοτήτων και τα Ηνωμένα Έθνη. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δωρόθεος, Κύπριοι Δήμαρχοι και Ενώσεις, 40 Άγγλοι Βουλευτές, ο Αρχιεπίσκοπος Νοτίου Αφρικής Νικόδημος, ο Αμερικανός Γερουσιαστής Fulton, απλοί πολίτες προσπαθούν να ματαιώσουν αυτή την εκτέλεση. Ο Κυβερνήτης Κύπρου Χάρτιγκ όμως και η Αγγλική διπλωματία απορρίπτουν την απονομή χάριτος.
Το τέλος του παληκαριού
Ο Ευαγόρας δεν πτοείται. Στην τελευταία του επιστολή έγραφε:
"Θ ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να ναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα"
"Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε το γιατί"
13 Μαρτίου 1957.
Κοντεύουν μεσάνυχτα. Τη σιωπή σπάει μια βροντερή σταθερή φωνή. Ο 18χρονος Παλληκαρίδης σε πείσμα των κατακτητών ψέλνει τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο. Σε λίγο έρχονται οι δήμιοί του.
Βροντοφωνάζει στους κρατούμενους των άλλων κελιών: "Γειά σας αδέλφια. Γειά σας λεβέντες. Ελπίζω να μαι ο τελευταίος που εκτελούν. Αδέλφια συνεχίστε τον αγώνα. Εγώ βαδίζω στην αγχόνη γελαστός, αποφασιστικός, υπερήφανος".
Οι συγκρατούμενοι του φωνάζουν: "Θάρρος Παλληκαρίδη, θάρρος Παλληκαρίδη"
- "Θάρρος έχω πολύ. Αυτή τη στιγμή περνώ την είσοδο του ικριώματος"
Απόλυτη ησυχία. Την σιγή σπάζει το τρίξιμο από το άνοιγμα της καταπακτής της αγχόνης. 12:02, ο 18χρονος Βαγορής πέρασε στην αθανασία. Βρήκε τη γη των ηρώων"
Ήταν ο νεότερος αλλά και ο τελευταίος αγωνιστής που απαγχονίστηκε από τους Άγγλους και με το παράδειγμά του έδωσε πίστη, θάρρος και πείσμα στου μαχητές να συνεχίσουν τον αγώνα τον καλό για την αποτίναξη του Βρετανικού ζυγού και την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, όπως έγινε νωρίτερα με τόσες άλλες ελληνικές περιοχές.
Ο τάφος του βρίσκεται στα "Φυλακισμένα Μνήματα" στην Λευκωσία.
(Οι Άγγλοι έθαβαν τους απαγχονισθέντες μέσα στη φυλακή και δεν τους έδιναν στους συγγενείς, για να μην μετατρέπονται οι κηδείες σε πατριωτικές συγκεντρώσεις)
Ελευθ. Χριστοφίδης.
ΛΕΥΤΕΡΙΑ
Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
Θα πάρω μονοπάτια,
Να βρώ τα σκαλοπάτια
Που παν στη Λευτεριά.
Θ' αφήσω αδέρφια, συγγενείς,
τη ΜΑΝΑ, τον ΠΑΤΕΡΑ,
μεσ' στα λαγκάδια πέρα,
και τις βουνοπλαγιές.
Ψαχνοντας για τη λευτεριά,
θα 'χω παρέα ΜΟΝΗ,
κατάλευκο το χιόνι,
βουνά και ρεματιές.
Τώρα κι' άν είναι χειμωνιά,
θαρθεί το καλοκαίρι,
τη Λευτεριά να φέρει,
σε πόλεις και χωριά.
Μα δεν μπορώ να καρτερώ.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
Θα πάρω μονοπάτια,
Να βρώ τα σκαλοπάτια
Που παν στη Λευτεριά.
Τα σκαλοπάτια θ' ανεβώ,
θα μπω σ' ένα παλάτι,
το ξέρω - θαν' απάτη,
δε θάναι αληθινό.
Μεσ' στο παλάτι θα γυρνώ
ώσπου να βρω τον θρόνο
βασίλισσα μια μόνο
θα κάθεται σ' αυτόν.
Κόρη πανώρια, θα της πω,
άνοιξε τα φτερά σου
και πάρε με κοντά σου,
Μονάχ' αυτό ζητώ
ΠΗΓΗ
Στο Γυμνάσειο (Λύκειο), εξελίσσεται σ έναν λαμπρό πολυαθλητή που αφιερώνει πολύ χρόνο στην προπόνησή του, αναπτύσσει την ποιητική του δημιουργία και ξυπνούν μέσα του τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα τα οποία πάντα συνδυάζει με τον πόθο για την Ένωση και την αγάπη για την Ελλάδα.
Σε ένα ποίημα του της εποχής, που αργότερα μελοποίησε ο Μάριος Τόκας, γράφει μεταξύ άλλων:
Την Ελλάδα αγαπώ αλλά και σένα
Μ έναν έρωτα μεγάλο, αληθινό
Τα γαλάζιου σου τα μάτια τα θλιμμένα
Τον καθάριο της θυμίζουν ουρανό.
Ενώ το ποιήμα ΗΡΩΩΝ ΜΟΡΦΕΣ τραγουδήθηκε από τον Γιώργο Νταλάρα με τίτλο: "ΚΥΠΡΟΣ ΗΡΩΩΝ ΓΗ"
Πολύ πριν την 1η Απριλίου, ημέρα έναρξης του αγώνα της ΕΟΚΑ, ο Ευαγόρας πρωταγωνιστεί σε διάφορες διαδηλώσεις, κατά των Άγγλων, όπως την 2 Ιουνίου 1953 που θα γινόταν η επίσκεψη της βασίλισσας Ελισάβετ. Στην Αγγλία και σε όλες τις αποικίες γίνονταν προετοιμασίες για το μεγάλο γεγονός.
Στην Πάφο στο "Ιακώβειο Γυμναστήριο" οι Άγγλοι κατεβάζουν την ελληνική σημαία και αναρτούν την βρετανική, γεγονός που εξοργίζει τους μαθητές. Την παραμονή της στέψης, οι Παφίτες οργάνωσαν διαδήλωση με αίτημα να υποσταλεί η αγγλική σημαία και να εκκενωθεί το γήπεδό τους από στρατιώτες και αστυνομικούς.
Επειδή δεν εισακούονται, ο 15χρονος τότε Βαγορής αναρριχάται στον ιστό και κατεβάζει μόνος την αγγλική σημαία. Οι μαθητές και το πλήθος συγκρούονται με την αστυνομία, η οποία ενισχύεται από Τούρκους, η Πάφος όμως έγινε το μόνο μέρος όπου δεν γιορτάστηκε η στέψη.
Αρχίζει ο Ενωτικός Αγώνας της ΕΟΚΑ.
Με την έναρξη του Αγώνα, Ο Παλληκαρίδης δηλώνει "παρών" και αμέσως ορκίζεται μέλος της ΕΟΚΑ. Στις 19 Ιουνίου 1955 συμμετέχει στην ανατίναξη των δικαστηρίων της Πάφου, ενώ στις 17 Νοεμβρίου συλλαμβάνεται για την προσπάθειά του να προστατεύσει συμμαθητή του που είχαν δεμένο και κτυπούσαν δύο Άγγλοι στρατιώτες.
Συμμετείχε σε πάρα πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις, αλλά στις 18 Δεκεμβρίου 1956 συλλαμβάνεται, καθώς μεταφέροντας μαζί με δύο συναγωνιστές του όπλα και τρόφιμα στο βουνό, βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια Αγγλική περίπολο. Οι δύο κατάφεραν να διαφύγουν αλλά ο ίδιος έπεσε στα χέρια του αιμοβόρου εχθρού. Κατηγορήθηκε για κατοχή και διακίνηση οπλισμού ενώ στην δίκη του Ο Παλληκαρίδης δεν άφησε περιθώρια στους δικηγόρους του να τον υπερασπιστούν, αφού παρά τις αντιρρήσεις τους παραδέχτηκε την ενοχή του με τον εξής αξιοθαύμαστο τρόπο:
"Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο".
Όλος ο κόσμος αρχίζει μια γιγαντιαία προσπάθεια να σώσει τον νεαρό μαθητή. Η Ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να αποτρέψει την εκτέλεσή του. Η Κυπριακή αδελφότητα Αθηνών ζητά προσωπική παρέμβαση του βασιλιά Παύλου. Το Ελληνικό Κοινοβούλιο στέλνει τηλεγραφήματα προς την Βουλή των Κοινοτήτων και τα Ηνωμένα Έθνη. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δωρόθεος, Κύπριοι Δήμαρχοι και Ενώσεις, 40 Άγγλοι Βουλευτές, ο Αρχιεπίσκοπος Νοτίου Αφρικής Νικόδημος, ο Αμερικανός Γερουσιαστής Fulton, απλοί πολίτες προσπαθούν να ματαιώσουν αυτή την εκτέλεση. Ο Κυβερνήτης Κύπρου Χάρτιγκ όμως και η Αγγλική διπλωματία απορρίπτουν την απονομή χάριτος.
Το τέλος του παληκαριού
Ο Ευαγόρας δεν πτοείται. Στην τελευταία του επιστολή έγραφε:
"Θ ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να ναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα"
"Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε το γιατί"
13 Μαρτίου 1957.
Κοντεύουν μεσάνυχτα. Τη σιωπή σπάει μια βροντερή σταθερή φωνή. Ο 18χρονος Παλληκαρίδης σε πείσμα των κατακτητών ψέλνει τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο. Σε λίγο έρχονται οι δήμιοί του.
Βροντοφωνάζει στους κρατούμενους των άλλων κελιών: "Γειά σας αδέλφια. Γειά σας λεβέντες. Ελπίζω να μαι ο τελευταίος που εκτελούν. Αδέλφια συνεχίστε τον αγώνα. Εγώ βαδίζω στην αγχόνη γελαστός, αποφασιστικός, υπερήφανος".
Οι συγκρατούμενοι του φωνάζουν: "Θάρρος Παλληκαρίδη, θάρρος Παλληκαρίδη"
- "Θάρρος έχω πολύ. Αυτή τη στιγμή περνώ την είσοδο του ικριώματος"
Απόλυτη ησυχία. Την σιγή σπάζει το τρίξιμο από το άνοιγμα της καταπακτής της αγχόνης. 12:02, ο 18χρονος Βαγορής πέρασε στην αθανασία. Βρήκε τη γη των ηρώων"
Ήταν ο νεότερος αλλά και ο τελευταίος αγωνιστής που απαγχονίστηκε από τους Άγγλους και με το παράδειγμά του έδωσε πίστη, θάρρος και πείσμα στου μαχητές να συνεχίσουν τον αγώνα τον καλό για την αποτίναξη του Βρετανικού ζυγού και την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, όπως έγινε νωρίτερα με τόσες άλλες ελληνικές περιοχές.
Ο τάφος του βρίσκεται στα "Φυλακισμένα Μνήματα" στην Λευκωσία.
(Οι Άγγλοι έθαβαν τους απαγχονισθέντες μέσα στη φυλακή και δεν τους έδιναν στους συγγενείς, για να μην μετατρέπονται οι κηδείες σε πατριωτικές συγκεντρώσεις)
Ελευθ. Χριστοφίδης.
ΛΕΥΤΕΡΙΑ
Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
Θα πάρω μονοπάτια,
Να βρώ τα σκαλοπάτια
Που παν στη Λευτεριά.
Θ' αφήσω αδέρφια, συγγενείς,
τη ΜΑΝΑ, τον ΠΑΤΕΡΑ,
μεσ' στα λαγκάδια πέρα,
και τις βουνοπλαγιές.
Ψαχνοντας για τη λευτεριά,
θα 'χω παρέα ΜΟΝΗ,
κατάλευκο το χιόνι,
βουνά και ρεματιές.
Τώρα κι' άν είναι χειμωνιά,
θαρθεί το καλοκαίρι,
τη Λευτεριά να φέρει,
σε πόλεις και χωριά.
Μα δεν μπορώ να καρτερώ.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
Θα πάρω μονοπάτια,
Να βρώ τα σκαλοπάτια
Που παν στη Λευτεριά.
Τα σκαλοπάτια θ' ανεβώ,
θα μπω σ' ένα παλάτι,
το ξέρω - θαν' απάτη,
δε θάναι αληθινό.
Μεσ' στο παλάτι θα γυρνώ
ώσπου να βρω τον θρόνο
βασίλισσα μια μόνο
θα κάθεται σ' αυτόν.
Κόρη πανώρια, θα της πω,
άνοιξε τα φτερά σου
και πάρε με κοντά σου,
Μονάχ' αυτό ζητώ
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου