Η υπόθεση «Πατσίφικο» και τα «Παρκερικά»

Το να επικαλούνται την ασφάλεια των υπηκόων τους, ακόμα κι αν δεν συντρέχει επί της ουσίας πραγματικός κίνδυνος, είναι συνήθης πρακτική των «μεγάλων δυνάμεων» με στόχο την επέμβαση στα εσωτερικά μιας χώρας.

Πρόκειται, ασφαλώς για μια πρακτική διόλου καινούργια ή πρωτότυπη. Στη χώρα μας ένα χαρακτηριστικό παράδειγμά της εμφανίστηκε σχεδόν αμέσως μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. Ο λόγος για την υπόθεση Πατσίφικο και τα επακολουθήσαντα «Παρκερικά».


Τον Απρίλιο, λοιπόν, του 1849, κατά τη διάρκεια των εορτών του Πάσχα, απαγορεύθηκε από τις αρχές το έθιμο του καψίματος του Ιούδα. Κάτοικοι της πρωτεύουσας, εξαγριωμένοι με την απαγόρευση του εθίμου αυτού, επέδραμαν επί της οικίας ενός εβραίου τυχοδιώκτη, ονόματι Δαβίδ Πατσίφικο, στου Ψυρρή, προξενώντας ασήμαντες ζημιές. Άλλη εκδοχή, βέβαια, αναφέρει ότι το εν λόγω περιστατικό έγινε τη Μεγάλη Παρασκευή κατά την περιφορά του Επιταφίου του Αγίου Φιλίππου, όταν ο Πατσίφικο προκάλεσε τους πιστούς.

Ο Πατσίφικο είχε διατελέσει πρόξενος της Πορτογαλίας στην Αθήνα, αλλά είχε απαλλαγεί των καθηκόντων του λόγω καταχρήσεων. Μετά την «επιδρομή» αυτή στο σπίτι του στράφηκε κατά της ελληνικής κυβερνήσεως και ζήτησε αποζημίωση 888.736 δραχμών και 57 λεπτών. Και καθώς είχε πρόσφατα αποκτήσει βρετανική υπηκοότητα, αποτελούσε την τέλεια αφορμή για την Αγγλία,η οποία και ανταγωνίζονταν τις Γαλλία και Ρωσία στην περιοχή, να επέμβει στα εσωτερικά της Ελλάδας. Ζήτησε, λοιπόν, την καταβολή του υπέρογκου ποσού στον υπήκοο της.


Καθώς, όμως, η κυβέρνηση Κριεζή αρνήθηκε, η Αγγλία διέταξε στις 3 Ιανουαρίου του 1850 τον ναύαρχο Ουίλιαμ Πάρκερ να επιβάλλει ναυτικό αποκλεισμό στον Πειραιά και τα κυριότερα ελληνικά λιμάνια. Αποτέλεσμα η εύθραυστη οικονομία της νεοσύστατης χώρας να υποστεί ανυπολόγιστες ζημίες, ιδίως οι έμποροι και οι ναυτιλλόμενοι, ενώ σημαντικά ήταν και τα προβλήματα επισιτισμού στην πρωτεύουσα. Σημειώνεται, βέβαια, ότι η πραγματική, όμως, αιτία των παρκερικών ήταν ο φόβος της Βρετανίας μήπως ο βασιλιάς Όθωνας συμπράξει με τη Ρωσία, στην περίπτωση κήρυξης ρωσοτουρκικού πολέμου.


Ο αποκλεισμός αυτός κράτησε τέσσερις περίπου μήνες, έως τις 15 Απριλίου του 1850, οπότε και έληξε μετά και από την αντίδραση Γαλλίας και Ρωσίας, τα συμφέροντα των οποίων είχαν πληγεί από τον αποκλεισμό. Το θέμα Πατσίφικο παραπέμφθηκε τελικά σε διαιτησία και η αποζημίωση που του επιδικάσθηκε ήταν μόλις 3.750 δραχμές, ποσό, όμως, σημαντικό για το φτωχό ελληνικό κράτος εκείνη την εποχή.



ΠΗΓΗ